MANASTIRI SRPSKE PRAVOSLAVNE CRKVE

Manastiri srpske pravoslavne crkve, podizani od 12. veka kada je zahvaljujući Savi Nemanjiću priznata autokefalnost srpske crkve, žarišta su naše vere, kulture i pismenosti. Oni su sačuvali istoriju i slavu srpske srednjovekovne države i okupljali narod u dugim vekovima otomanske vlasti na ovim prostorima.
Među manastirima ima onih koji su po svojoj lepoti i umetničkim dometima deo zvanične svetske kulturne baštine, a ima i onih koji tek treba da budu otkriveni svetu.
U manastirima su napisane naše najlepše stare knjige, na njihovim zidovima oslikane najlepše freske, u riznicama pohranjene najvrednije relikvije, a sami manastiri zadivljujuće su lepe i arhitektonski smele građevine koje opstaju vekovima, neprekidno u službi crkvi i narodu.
Srpski vladari, od Stefana Nemanje, pa redom svi Nemanjići, zatim Lazarevići, Brankovići, Karađordjevići i Obrenovići, osnivaći su i obnovitelji brojnih manastira i crkava u srpskim i drugim hrišćanskim zemljama. Srpski kraljevi, despoti i ostala vlastela su kroz izgradnju i podizanje velelepnih svetinja izkazivali svoju političku moć i odanost hrišćanskoj veri, čak ovo drugo u znatno većoj meri. To potvrđuje i činjenica da se veliki broj srpskih vladara, posebno iz Nemanjinog roda, odricao vlasti i primao monašku rizu – kaluđerio. Isto tako, mnogi od njih su zbog bogougodnog života proglaseni za svete i upisani u Imenoslov svetih Srba. Pored toga što su molitvena staništa, srpski manastiri su i crkveno-administrativna sedišta srpskih arhiepiskopa, odnosno patrijaraha, mitropolita i episkopa. Prvo sedište Srpske pravoslavne crkve bilo je (1219.) u manastiru Žiči, a potom je (oko 1260.) premešteno u Pećku patrijaršiju. Srpski manastiri su i grobna počivalista brojnih srpskih vladara, vlastele i crkvenih dostojanstvenika. Oni su vekovima glavna bogoslovska učilista i narodne škole. Prva slova iz psaltira i časoslovca učila su srpska deca u manastirima, a učitelji su im bili kaluđeri. Posebnu ulogu odigrali su manastiri u očuvanju nacionalne svesti i hrišćanske vere. Brojni manastiri bili su i mesta gde je narod donosio važne crkveno-narodne odluke. Uoči ustanaka srpska vojska se prićešćivala u manastirskim hramovima i odatle kretala u odlučne borbe za očuvanje hrišćanskog imena i pravoslavne vere. Veliki broj iguman, arhimandrita, jeromonaha i drugih crnorizaca (monaha), učestvovao je ili je bio predvodnik u brojnim srpskim ustancima protiv turskog zuluma, posebno u Pravom i Drugom srpskom ustanku.
Na kraju, srpski manastiri nisu samo crkve i konaci, bogate riznice i stare knjigohranilnice. Njihova životna snaga i duhovna vertikala jesu monasi, ili kako narod kaže kaluđeri, sazitelji tih svetinja, koji ih vekovima grade i duhovno bogate; oni su njihovi čuvari i naši molitvenici.

EPARHIJA ŠUMADIJSKA:

BRANIČEVSKA EPARHIJA:

MILEŠEVSKA EPARHIJA:

NIŠKA EPARHIJA:

VRANSKA EPARHIJA:

EPARHIJA BUDIMLJANSKO-NIKŠIĆKA: